Artykuł dotyczący klasyfikacji przestępstw w polskim kodeksie karnym należałoby zacząć od dokładnego określenia, czym jest przestępstwo. Już w tym momencie pojawia się przeszkoda, ponieważ zasadniczo w polskim Kodeksie karnym z 1997 r. nie znajdziemy definicji przestępstwa. Naukowcy zajmujący się wykładnią prawa konstruują ją na podstawie przepisów części ogólnej Kodeksu karnego: art. 1, 2, 7 i 9 KK. Jeśli chcesz dowiedzieć się, co wchodzi w zakres tej nazwy oraz jakie są rodzaje przestępstw, przeczytaj poniższy artykuł. 

Czym jest przestępstwo?

Przestępstwo, jak wynika z interpretacji prawników, to czyn zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia albo występek, przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy. Jeśli zostałeś oskarżony lub jesteś podejrzany o popełnienie przestępstwa, zazwyczaj najlepszym wyjściem jest skorzystanie z pomocy prawnika, cieszącego się zaufaniem oraz doświadczonego w określonym obszarze prawa. Adwokat sprawy karne Wrocław – to hasło może przydać Ci się szczególnie w sytuacji, kiedy szukasz na Dolnym Śląsku profesjonalnej pomocy związanej ze sprawą kryminalną. 

Klasyfikacja przestępstw według różnych kryteriów

Doktryna prawa karnego zakłada podział przestępstw według różnych kryteriów. Najważniejsze z nich to:

  • waga przestępstw;
  • występowanie w opisie ustawowych znamion skutku;
  • szkoda lub niebezpieczeństwo dla dobra chronionego;
  • rodzaj zachowania (działanie czy zaniechanie);
  • forma winy;
  • tryb ścigania;
  • cechy sprawcy.

W przypadku podziału dokonywanego ze względu na wagę przestępstw dzieli się je na zbrodnie i występki (art. 7§ 1 k.k.). Rozróżnienia tego dokonuje się w oparciu o wysokość zagrożenia karą, co niesie za sobą określone konsekwencje. Ustawa podkreśla, że określenie danego przestępstwa zbrodnią wiąże się ze szczególnie wysokim stopniem społecznej szkodliwości, a więc także wyjątkowym potępieniem tego rodzaju czynów. Natomiast słowo występek nie posiada w języku polskim silnych konotacji, które zawierałyby negatywną ocenę czynu. W przypadku tego podziału istotna jest także kwestia nazewnictwa odnoszącego się do osoby sprawcy. Osobę, która dopuściła się ciężkiego przestępstwa, nazywa się zbrodniarzem, natomiast w przypadku przestępstw o niższej szkodliwości, mamy do czynienia ze sprawcą występku. Kolejnym następstwem takiego podziału jest ułatwienie formułowania tych przepisów karnych, które ustawodawca chce odnosić wyłącznie do zbrodni albo tylko do występków. 

Przestępstwa formalne i materialne

Podział na przestępstwa formalne i materialne wyróżnia trzy grupy przestępstw. 

  1. Pierwsza grupa dotyczy przestępstw, przy popełnieniu których dobro prawne doznaje uszczerbku, zostaje naruszone, np. kradzież, która powoduje uszczerbek dla dobra chronionego w postaci mienia.
  2. Druga grupa to przestępstwa, przy których dobro prawne jest narażone na konkretne niebezpieczeństwo. Np. udział w bójce lub pobiciu wywołuje niebezpieczeństwo dla dobra prawnego, jakim jest życie i zdrowie człowieka.
  3. Trzecia grupa dotyczy przestępstw, które powodują abstrakcyjne narażenie na niebezpieczeństwo.